Włosy wypadają… nam wszystkim. Na skórze głowy znajduje się ok. 100 -150 tyś. włosów. Prawidłowo codziennie powinno wypadać ok. 40 – 150 włosów. Jest to związane z naturalnym cyklem wymiany włosów. Włos rośnie 3 do 5 lat a następnie wypada. Z punktu widzenia dermatologicznego o nadmiernym wypadaniu włosów mówimy wtedy gdy wypada ponad 150 włosów dziennie.
Wypadanie włosów to problem, który dotyczy zarówno mężczyzn jak i kobiet. Przyczyn przerzedzania się włosów może być wiele, między innymi stres, nieodpowiednia dieta, zmiany hormonalne, ale także uwarunkowania genetyczne. U kobiet, utrata włosów może wiązać się z kilkoma przyczynami, dlatego bardzo ważna jest diagnoza, u mężczyzn zaś przeważnie spotykamy się z łysieniem androgenowym / dziedzicznym.
W przypadku wypadania włosów możemy mówić o:
- wypadaniu włosów uwarunkowanym genetycznie, gdzie czynnikiem inicjującym proces łysienia są zaburzenia hormonalne, z towarzyszącym bardzo często łojotokiem
- okresowym wypadaniu włosów, spowodowanym czynnikiem zewnętrznym lub wewnętrznym takim jak: poród, stres, zmęczenie, gwałtowne odchudzanie, operacje w znieczuleniu ogólnym.
Łysienie androgenowe jest najczęściej spotykanym. Jest dziedziczne, cierpią na nie zarówno kobiety jak i mężczyźni, choć ci ostatni o wiele częściej (około 60% mężczyzn po 50 roku życia), stąd inna nazwa – łysienie typu męskiego. Występującymi objawami są: przerzedzanie się włosów w kątach czołowych (tzw. zakola) – u mężczyzn oraz przerzedzanie się włosów na środku głowy – u kobiet.
Główną przyczyną łysienia androgenowego są androgeny, czyli hormony męskie.
W organizmie mężczyzn powstają w jądrach, u kobiet produkowane są przez nadnercza i jajniki. Do najważniejszych należy testosteron , który na skutek przemian DwuHydroksyTestosteronu /DHT/. Substancja ta ma olbrzymią siłę niszczącą m.in. w stosunku do mieszka włosowego.
Negatywny wpływ androgenów na proces łysienia jest bezdyskusyjny. Najlepszym przykładem jest fakt, że mężczyźni kastrowani przed okresem dojrzewania płciowego nigdy nie łysieją. Natomiast podanie im doustne androgenów powoduje „normalne” łysienie. Po odstawieniu hormonów proces wypadania włosów ulega zahamowaniu. Istotą łysienia jest bardzo szybkie zmniejszenie wielkości mieszka włosowego ze stopniowym skracaniem fazy wzrostu włosów pod wpływem androgenów.
W przypadku kobiet występuje szereg przyczyn zwiększonego stężenia androgenów. Można je podzielić na spowodowane chorobami jajników, nadnerczy ewentualnie innymi schorzeniami.
Przebieg u mężczyzn:
W zależności od szybkości postępowania zmian wyróżniamy:
- postać ciężką – rozpoczynającą się w wieku 16-18 lat i szybko postępującą
- postać średnio ciężką – rozpoczynającą się w wieku 20-23 lat
- postać lekką – rozpoczynająca się ok. 40 roku życia.
Przykładowy efekt uzupełniania włosów
Łysienie u kobiet – przebieg:
Choroba ta może rozpoczynać się już w okresie pokwitania, największe nasilenie zmian występuje w wieku 30 – 40 lat. Łysienie u kobiet w niektórych przypadkach może rozpoczynać się lub nasilać w okresie przekwitania (łysienie okresu przekwitania).
Łysienie plackowate (Alopecia Areata) – występuje zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Około 50% pacjentów ma objawy choroby przed 20 roku życia. Występującym objawem jest nagła, ogniskowa utrata włosów. Charakterystyczne jest nagłe (często w ciągu kilku godzin) wypadnięcie włosów na skórze głowy w postaci jednego lub kilku okrągłych lub owalnych ognisk, w obrębie których nie stwierdza się bliznowacenia.
Na obrzeżu ognisk można zaobserwować łatwo usuwalne pojedyncze, krótkie, ułamane włosy, tzw. włosy wykrzyknikowe. Zlewanie się ognisk i wypadnięcie włosów w obrębie całej głowy określa się jako alopecia totalis. Jeśli intensywne łysienie u kobiet bądź mężczyzn stwierdza się w obrębie całego ciała, mówimy o alopecia universalis. Obserwuje się wówczas często również utratę brwi i rzęs.
Przyczynami łysienia plackowatego są:
- zaburzenia układu nerwowego (nerwice, stres, wstrząsy psychiczne)
- zaburzenia hormonalne (w chorobach tarczycy, nadnerczy)
- choroby o podłożu autoimmunologicznym (bielactwo, toczeń rumieniowy)
W 60% przypadków w ciągu roku dochodzi do samoistnego odrostu włosów. Odrastające włosy mogą być cienkie lub przejściowo pozbawione barwnika. Czasami obserwuje się odrastanie włosów w pojedynczych ogniskach i wypadanie w innych. Nawroty mogą występować co kilka miesięcy lub kilka lat. Jest to nieprzewidywalne. Niekorzystnie rokują: wystąpienie łysienia plackowatego u dzieci we wczesnym dzieciństwie, rozległe zmiany, wystąpienie u chorego objawów atopii.
Łysienie toksyczne jest przejściowym typem łysienia, które pojawia się 3 – 4 miesięcy po przebytej ciężkiej chorobie gorączkowej, również po porodzie oraz w wyniku przyjmowania niektórych leków np związków talu, leków cytotoksycznych, witaminy A oraz retinoidów. Może być spowodowane przebytym zakażeniem, stosowaniem pewnych grup leków, (np. antybiotyków), chemioterapią, niewłaściwymi kosmetykami.
Inne przyczyny przedwczesnego łysienia to: urazy (np. oparzenie owłosionej skóry), mechaniczne lub fizyczne uszkodzenie włosów (trichotillomania – spowodowane wyrywaniem lub pociąganiem np. u dziewcząt czesanych „w kucyka”)
Istotną rolę spełniają również błędy dietetyczne, prowadzące w konsekwencji do niedoboru w organizmie pewnych składników, jak choćby żelaza, białek czy cynku.
Choroby włosów a szczególnie łysienie jest skomplikowanym problemem medycznym i wobec braku prostych i skutecznych leków postępowanie terapeutyczne powinno być prowadzone przez dermatologa często we współpracy z endokrynologiem i ginekologiem.
